Kilka definicji
Wyjaśnijmy na wstępie najważniejsze pojęcia:
- Przychód – kwota, jaką przedsiębiorca otrzymał od swoich kontrahentów. W sklepie przychód często nazywa się „utargiem”.
- Koszt – są to wydatki, jakie zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodu. Przykładowo, by sprzedać bochenek chleba, trzeba go wcześniej upiec lub kupić. Wydatki na nabycie chleba lub jego wytworzenie to koszty.
- Dochód – różnica między przychodem a kosztem. Rzeczywisty zysk przedsiębiorcy. Jeżeli ta różnica jest ujemna mówimy o stracie.
Podatek dochodowy
Jak sama nazwa wskazuje, jest to podatek od dochodu, aczkolwiek nie do końca jest to prawdą. Może być płacony w formie karty podatkowej (której dalej nie będziemy omawiać, gdyż nie znamy nikogo, kto z niej korzysta), podatku od przychodów ewidencjonowanych, zwanego ryczałtem, podatku liczonego wg skali lub podatku liniowego. Ograniczamy się też do podatków płaconych przez osoby fizyczne, czyli podatku PIT.
Podatek zryczałtowany płaci się od przychodu. Ponieważ nie uwzględnia się kosztów uzyskania tego przychodu, jego stawka jest zazwyczaj niska. Najczęściej funkcjonujące stawki to 3%, 5,5% i 8,5%. Nie każdy rodzaj działalności może być opodatkowany ryczałtem. Wyłączenia definiuje ustawa
Podatek wg skali płacą wszyscy pracownicy. Jest to też domyślna forma opodatkowania dla przedsiębiorców. Jest płacony od dochodu, czyli od różnicy między przychodami a kosztami. Posiada 3 progi podatkowe: najniższe dochody są zwolnione z podatku, te wyższe są opodatkowane stawką 18%, a te super wysokie stawką 32%. Zazwyczaj można skorzystać z dodatkowych ulg i odliczeń.
Podatek liniowy płaci się też od dochodu. Stawka jest jedna, 19%. Opłaca się tym, którzy mają bardzo duże dochody. Nie jest możliwe wspólne opodatkowanie z małżonkiem lub stosowanie ulg.
Różnice między nimi omówmy na przykładzie. Wyobraźmy sobie przedsiębiorcę, który uzyskał przychód w wysokości 100.000zł z usług budowlanych oraz poniósł wydatki (koszty) w wysokości 70.000zł na zakup materiałów. Osiągnął więc dochód w wysokości 30.000zł.
|
Kwota podlegająca opodatkowaniu |
Podatek zryczałtowany5,5% | Podatek wg skali | Podatek liniowy |
|
100.000 |
5.500 |
||
| 30.000 | 4.844 |
5.700 |
Jak widać różnice w podatku są niewielkie, ale warte przejrzenia. Gdyby jednak ten sam przedsiębiorą miał zdecydowanie niższe koszty, np. 30.000, czyli osiągnął dochód 70.000zł, to tabelka wyglądałaby zupełnie inaczej
|
Kwota podlegająca opodatkowaniu |
Podatek zryczałtowany5,5% | Podatek wg skali | Podatek liniowy |
|
100.000 |
5.500 |
||
| 70.000 | 12.044 |
13.300 |
W tej sytuacji różnice w podatku są ogromne. Przed wyborem formy opodatkowania należy się głęboko zastanowić, bo zmianę można dokonać tylko na początku roku.
Podatek VAT
W naszej opinii najbardziej skomplikowany i najbardziej niezrozumiały podatek w polskim systemie podatkowym. Jest też jednym z najbardziej restrykcyjnych podatków, co wynika z faktu, że stanowi jedno z większych źródeł dochodu budżetu Państwa, zdecydowanie większe niż podatek dochodowy. Bywa też bardzo często omijany, głównie nielegalnie.
VAT dotyczy praktycznie każdego. Jest doliczany do każdej transakcji sprzedaży towarów i usług, co powoduje, że płacą go de facto konsumenci. Wpływa zatem bezpośrednio na ceny towarów i usług.
Ogólna zasada działania VATu wygląda tak:
- Przedsiębiorca sprzedaje dobra lub usługi. Do ceny towaru dolicza podatek VAT. Każdego miesiąca składa w Urzędzie Skarbowym deklarację, w której wykazuje łączne kwoty podatku, jaki doliczył na fakturach. Jest to podatek należny.
- Jednocześnie ten sam przedsiębiorca kupuje dobra i usługi. W cenie każdego towaru znajduje się doliczony przez sprzedawcę podatek VAT. W tej samej deklaracji VAT przedsiębiorca wykazuje łączne kwoty podatku, jaki jemu został naliczony. Jest to podatek naliczony.
- Do zapłaty w Urzędzie jest różnica między podatkiem należnym a naliczonym.
Jest to oczywiście model bardzo uproszczony. Aby dokładniej opisać VAT, należy pojąć, że istnieje kilka stawek podatku, że nie zawsze można odliczyć podatek naliczony (ustawa wprowadza ograniczenia), że czasami płatnikami podatku stają się nabywcy a nie sprzedawcy (tzw. odwrotne obciążenie) oraz że odliczenie podatku naliczonego jest tylko przywilejem, z którego nie trzeba korzystać, ale zapłata podatku należnego jest obowiązkiem.
W tym miejscu pozwolimy sobie na krótką dygresję i słowo wyjaśnienia. Jak czytelnik zapewne zauważył, podatek dochodowy jest powszechny. Nie można się zrzec płacenia tego rodzaju podatku. Jeżeli osiągam przychód/dochód, to płacę podatek. Natomiast płacenie VATu staje się obowiązkowe dopiero po przekroczeniu pewnego limitu obrotów w ciągu roku. Oczywiście z tego zwolnienia można zrezygnować i płacić VAT dobrowolnie. Niektórzy przedsiębiorcy tak robią.
Należy też dodać, że istnieje też limit obrotów, powyżej którego obowiązkowe staje się stosowanie kas fiskalnych. Jest on o wiele niższy, niż limit zwolnienia z VAT. W przypadku niektórych rodzajów działalności wynosi zero złotych. Jednak obowiązek stosowania kasy fiskalnej nie oznacza obowiązku płacenia VATu.
Decyzje nowego przedsiębiorcy
Każdy, kto otwiera biznes, musi się dobrze zastanowić nad wyborem formy opodatkowania. Może to mieć niebagatelny wpływ na to, ile zarobionych pieniędzy zostanie nam w kieszeni.
Jak podejść do takiej analizy?
Najpierw należy zrobić biznesplan. Wydaje się to oczywiste, ale niektórzy o tym nie pamiętają. Z niego będzie wynikać jak duży procent naszego przychodu stanowią koszty. Ogólna zasada może być następująca: im więcej kosztów posiadam, tym bardziej nie opłaca się podatek ryczałtowy.
Jeżeli wybraliśmy podatek od dochodu (skala, liniowy), to należy się zastanowić która z tych dwóch form będzie lepsza. O ile nie przewidujemy dochodu rocznego w wysokości większej niż 100.000zł to zapewne lepszy (tańszy) będzie podatek płacony wg skali.
A co z VAT? Jeżeli świadczysz usługi głównie klientom indywidualnym, to nie płacąc VATu będziesz nieco tańszy. Być może jednak szybko przekroczysz limity ustawowe i VAT będziesz płacić obowiązkowo. W takiej sytuacji warto się zastanowić, czy nie płacić tego podatku od początku swojej działalności.
Jeżeli świadczysz usługi lub sprzedajesz towary firmom, to VAT w gruncie rzeczy nie ma dla ciebie znaczenia, bo z podatkowego punktu widzenia nie jest kosztem działalności.
W każdej sytuacji proponujemy kontakt z doświadczonym księgowym, który pomoże wybrać najlepszą formę opodatkowania.
