Kiedyś bardzo popularne były wczasy pod gruszą. Dziś wiele osób korzysta z wakacji w gospodarstwach agroturystycznych. Jakie przepisy prawa musi uwzględnić osoba rozpoczynająca działalność agroturystyczną i jakie podatki się z tym wiążą? Zwięzłe omówienie tego tematu znajduje się poniżej.

Co to jest agroturystyka?

Definicji agroturystyki nie znajdziemy w przepisach prawa, co nie oznacza, że nie możemy określić czym ona jest i zdefiniować jej samodzielnie.

Pod pojęciem agroturystyka najczęściej rozumie się świadczenie usług turystycznych przez rolników w ich gospodarstwach. Usługi te to zazwyczaj zakwaterowanie i wyżywienie, choć możliwe są usługi poboczne, takie jak jazda konna.

Czy agroturystyka jest działalnością gospodarczą? I tak i nie. Ustawa z 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że jej przepisów nie stosuje się „do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów”. Zatem działalność w wyżej wymienionych sytuacjach nie jest działalnością gospodarczą, zatem osoby ją prowadzące nie stają się przedsiębiorcami i nie muszą rejestrować swojej działalności.

Niestety, powyższa definicja jest wyjątkiem od reguły, więc należy ją stosować dosłownie tak jak została napisana w ustawie. Zatem chodzi tu tylko i wyłącznie o poniższe przypadki:

Osoby świadczące usługi muszą być rolnikami. Definicji rolnika jest kilka, przyjmijmy, że jest to osoba prowadząca gospodarstwo rolne
Wynajmowane mogą być pokoje, ale nie domy, mieszkania czy domki kempingowe
Sprzedawane są posiłki domowe. Posiłki „niedomowe” nie łapią się w tej definicji
Mogą być świadczone inne usługi, ale muszą być związane z pobytem turystów i gospodarstwem rolnym

Podsumowując – świadczenie przez rolnika kilku konkretnych, wymienionych w ustawie usług nie jest działalnością gospodarczą i nie podlega rejestracji. Rozszerzenie katalogu usług poza zdefiniowany zakres powoduje konieczność rejestracji działalności gospodarczej.

Czy rolnik agroturystyczny podlega pod ubezpieczenia?

To jest skomplikowane 🙂 ale ujmijmy to najprościej jak się da.

Ogólnie rzecz ujmując, rolnik opłacający tzw. KRUS i rozpoczynający świadczenie usług agroturystycznych może opłacać go dalej, w podwójnej wysokości. Jeżeli rolnik już opłaca ZUS, składki się nie zmieniają.

Jaki należy płacić podatek dochodowy?

To jest chyba najlepsza część całego omówienia. Podatku dochodowego da się uniknąć! Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z podatku niektóre dochody. Artykuł 21 pkt 43 tej ustawy mówi o zwolnieniu „dochodów uzyskanych z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochodów uzyskanych z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5”. Czyli dochody są zwolnione z podatku, jeżeli jednocześnie (co bardzo istotne!) spełnione są następujące warunki:

Liczba wynajmowanych pokoi nie jest większa niż 5. Jeżeli ktoś wynajmuje 6 pokoi, to opodatkowane będą wszystkie, a nie tylko ten jeden nadwyżkowy
Pokoje są w budynkach mieszkalnych. Pokoje „hotelowe” nie wchodzą w grę, podobnie jak pokoje w budynkach zaadoptowanych, np. wyremontowanych stodołach
Budynek znajduje się na terenie wiejskim. Miasta odpadają
Budynki należą do gospodarstwa rolnego
Pokoje są wynajmowane osobom przebywającym na wypoczynku. Zatem nie dotyczy to pokoi wynajmowanych np. pracownikom sezonowym czy studentom

Jeżeli świadczone usługi nie spełniają łącznie powyższych warunków, lub świadczone są dodatkowe usługi, konieczne jest płacenie podatku dochodowego. Jakie są możliwości?

Karta podatkowa. Zawiera tak wiele ograniczeń, że wyjątkowo niewielu rolników będzie mogło i chciało skorzystać z tej formy opodatkowania. Dlatego nie będziemy się jej bliżej przyglądać
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Dla hoteli i innych miejsc krótkotrwałego zakwaterowania stawka wynosi 17%, co czyni ryczałt wyjątkowo nieatrakcyjnym
Zasady ogólne, które stosować będzie większość usługodawców. W tej formie rozliczenia należy prowadzić Podatkową Księgę Przychodów i Rozchodów i obliczać podatek wg skali podatkowej. We względu na większą ilość prowadzonej dokumentacji, zazwyczaj obsługę księgową powierza się Biuru Rachunkowemu.

A co z VATem?

Jeżeli rolnik nie jest płatnikiem VAT, to może korzystać ze zwolnienia do kwoty 150.000 PLN rocznie. Należy pamiętać, że w przypadku usług świadczonych sezonowo lub rozpoczęcia świadczenia w trakcie roku limit zwolnienia należy proporcjonalnie obniżyć.

Warunek konieczny zwolnienia to prowadzenie ewidencji sprzedaży, w której każdego dnia wpisywane są utargi. Brak ewidencji może spowodować utratę zwolnienia z VAT.

Jeżeli rolnik przekroczy limit obrotów lub już jest płatnikiem VATu (np. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej), będzie go również płacić od usług agroturystycznych – i to niezależnie czy dochód jest zwolniony z podatku dochodowego, czy też nie. Usługi zakwaterowania są opodatkowane stawką 8%, co może okazać się korzystne dla wielu podatników i powodować comiesięczne zwroty podatku.

Rachunek czy faktura?

Płatnik VATu na życzenie odbiorcy ma obowiązek wystawienia faktury VAT. Jej elementy obowiązkowe określa Ustawa o VAT

Płatnik zwolniony ma obowiązek wystawiania rachunków umożliwiających identyfikację sprzedawcy i nabywcy, dat wykonania usługi lub sprzedaży towarów oraz kwoty liczbowo i słownie.

Podatek od nieruchomości

Stawki maksymalne określa ustawa, stawki w danej gminie określa uchwała Rady Gminy. Podatek płacony jest zależnie od tego czy nieruchomość lub grunt związany jest z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jak wskazano na wstępie, nie każda forma usług agroturystycznych działalnością gospodarczą jest, co pozytywnie wpływa na stawki podatku.

Opłata miejscowa

Opłatę miejscową pobiera się od osób przebywających w miejscowości dłużej niż dobę, także na podstawie ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. 1991 r. Nr 9 poz. 31), ale jedynie w tych miejscowościach, które posiadają korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w celach turystycznych związanych z tymi warunkami. Miejscowości takie zostają ustalone przez wojewodę na wniosek gminy, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw środowiska. Opłatę wprowadza na swoim terenie rada gminy w formie uchwały. Rada gminy w uchwale tej określa wysokość opłaty miejscowej i może zobowiązać kwaterodawców do pełnienia funkcji płatnika, tzn. osoby zobowiązanej do pobrania opłaty i odprowadzenia jej do urzędu gminy.

Inne przepisy dotyczące agroturystyki

Rolnik świadczący usługi agroturystyczne dodatkowo powinien zapoznać się z poniższymi ustawami:

Ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz.U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993) oraz Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 grudnia 2002 w sprawie zgłaszania i przyjmowania danych niezbędnych do zameldowania i wymeldowania oraz prowadzenia ewidencji ludności i ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych (Dz.U. z 2002 r., Nr 236, poz. 1999) – tzw. obowiązek meldunkowy
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o usługach turystycznych (Dz.U. z 2004 r., Nr 223, poz. 2268) – wymagania dotyczące warunków na kwaterach
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone usługi hotelarskie (Dz.U. z 2004 r. Nr 188, poz. 1945) – wymagania sanitarne
Rozporządzenie Ministra Finansów dnia 30 grudnia 1993 r. (Dz.U. Nr 134, poz. 653) – ubezpieczenie OC rolników
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. Nr 80, poz. 563) wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229) – ochrona przeciwpożarowa