Wbrew obiegowej opinii nie wszystkie towary i usługi w Polsce są opodatkowane podatkiem VAT. Katalog zwolnień jest dość szeroki i warto się z nim zapoznać.
Zwolnienia przedmiotowe są opisane w artykule 43 ustawy o VAT. Katalog usług zawiera około 40 pozycji. Spora ich liczba dotyczy w głównej mierze instytucji i urzędów państwowych, jednak niektóre z nich mogą dotyczyć „zwykłego” przedsiębiorcy. Omówimy je w dalszej części artykułu. Ustęp 1 zaczyna się obiecująco: „Zwalnia się od podatku:”. Kolejne ustępy tego artykułu wprowadzają uściślenia i ograniczenia w zwolnieniach, zatem przyglądając się katalogowi konieczne jest uwzględnianie całości zapisów ustawy, a nie wybiórcze ich traktowanie.
Zwolnienia dla lekarzy, pielęgniarek i psychologów
[zwalnia się z podatku] „19) usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
- a) lekarza i lekarza dentysty,
- b) pielęgniarki i położnej,
- c) medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. nr 112, poz. 654, nr 149, poz. 887 i nr 174, poz. 1039),
- d) psychologa;”
Ustawa nie definiuje, kim jest psycholog, należy więc oprzeć się na definicji prawnej. Zgodnie z polskim prawem psychologiem może być osoba, która ukończyła jednolite studia magisterskie na kierunku psychologia. Prawo wykonywania zawodu psychologa uzyskuje się z chwilą wpisania na listę psychologów Regionalnej Izby Psychologów. Zasady wykonywania zawodu psychologa reguluje ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. Jeżeli jesteś psychologiem, twoje usługi mogą być zwolnione z VAT.
Zwolnienia dla nauczycieli i korepetytorów
[zwalnia się z podatku] „27) usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym, ponadgimnazjalnym i wyższym, świadczone przez nauczycieli;
28) usługi nauczania języków obcych oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, inne niż wymienione w pkt 26, pkt 27 i pkt 29;
29) usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w pkt 26:
- a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach, lub
- b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów o systemie oświaty – wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub
- c) finansowane w całości ze środków publicznych
– oraz świadczenie usług i dostawę towarów ściśle z tymi usługami związane;”
Ponownie pojawia się słowo niezdefiniowane w ustawie: nauczyciel. Brak jest informacji, czy dana osoba musi mieć formalne przygotowanie zawodowe. Można próbować podpierać się wyrokiem ETS, który w zawoalowany sposób twierdzi, że nauczycielem można nazwać każdą osobę przekazującą wiedzę i umiejętności, jednak nie jest to trwały fundament. W przypadkach wątpliwych sugerujemy korzystanie z instytucji indywidualnych interpretacji podatkowych.
Ustęp 28 mówi o zwolnieniach dla usług nauczania języków obcych. Wydaje się, że dotyczyć to będzie każdego, kto potrafi przekazać dany rodzaj wiedzy. Jednocześnie ten sam ustęp zwalnia inne usługi, ściśle związane z podstawową usługą nauki języka.
Ustęp 29 zwalnia natomiast usługi kształcenia zawodowego, służące zdobyciu wiedzy zawodowej lub przekwalifikowaniu. Dodatkowo musi być spełniony jeden z trzech dodatkowych warunków:
– muszą to być usługi prowadzone zgodnie z odrębnymi przepisami, lub
– placówka (przedsiębiorca) posiada akredytację, i tylko w zakresie tej akredytacji, lub
– usługi są finansowa ze środków publicznych
Usługi ubezpieczeniowe
[zwalnia się z podatku] „37) usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji;”
Zwolnieniem są też objęte usługi ubezpieczeniowe oraz usługi pośrednictwa w ubezpieczeniach.
Czy warto świadczyć usługi zwolnione?
Na koniec krótko zastanówmy się czy zwolnienie z podatku VAT niektórych usług jest korzystne dla podatnika. Większość opisanych powyżej zwolnień odnosi się do usług świadczonych na rzecz osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej. Brak opodatkowania VATem oznacza cenę niższą o 23%. Z drugiej strony, nabycie towarów i usług związanych ze sprzedażą zwolnioną powoduje, że nie jest możliwe odliczenie pełnej kwoty VATu naliczonego, proporcjonalnie do udziału sprzedaży zwolnionej w całości sprzedaży. Zatem do podatnika należy stwierdzenie czy opłacalne dla niego jest korzystanie ze stawek zwolnionych
