Odwrotne obciążenie w budownictwie

Od stycznia 2017 roku obowiązuje nowa wersja ustawy o VAT wprowadzająca tzw. odwrotne obciążenie w budownictwie. Kogo dotyczą nowe przepisy? Jak poprawnie wystawić fakturę z odwrotnym obciążeniem? Zapraszam do lektury.

Czym jest odwrotne obciążenie?

Zapewne większość z Państwa wie na czym to polega, jednak warto w skrócie przypomnieć. Odwrotne obciążenie to przeniesienie obowiązku podatkowego w VAT ze sprzedawcy na nabywcę. Nabywca takiej usługi ma obowiązek naliczyć VAT oraz jednocześnie (o ile inne przepisy nie zabraniają) może go odliczyć. Sprzedawca wystawia fakturę wyłącznie w cenach netto i taką też kwotę otrzymuje od nabywcy. Ani jedna ani druga strona transakcji nie są poszkodowane w podatku VAT.

Sprzedaż i nabycia typu odwrotne obciążenie (w skrócie: OO) są wykazywane na deklaracji VAT oraz w przypadku sprzedawców na deklaracjach VAT-27.

Kogo obejmują nowe przepisy?

Przepisy precyzują kiedy mamy do czynienia z OO. Art. 17 ust 1 pkt 8 mówi że dotyczy on:

– usług wymienionych w załączniku 14 do ustawy

– usługodawcą jest podatnik, który nie jest zwolniony z VAT

– usługobiorcą jest podatnik VAT czynny

Ustęp 1h ustawy doprecyzowuje, że powyższe stosuje się, jeżeli usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca

Podsumowując, jeśli obie strony transakcji są podatnikami VAT, usługodawca świadczy usługi budowlane jako podwykonawca oraz są to usługi z katalogu wymienionego w załączniku, wtedy mówimy o procedurze odwrotnego obciążenia.

Co zawiera załącznik 14 do ustawy? Oto lista usług:

Poz.	Symbol PKWiU	Nazwa usługi (grupy usług)
1	bez względu na symbol PKWiU	Usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. poz. 1223 oraz z 2016 r. poz. 266, 542, 1579 i 1948)
2	41.00.30.0	Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków)
3	41.00.40.0	Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków)
4	42.11.20.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych
5	42.12.20.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej
6	42.13.20.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową mostów i tuneli
7	42.21.21.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową rurociągów przesyłowych
8	42.21.22.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową sieci rozdzielczych, włączając prace pomocnicze
9	42.21.23.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową systemów irygacyjnych (kanałów), magistrali i linii wodociągowych, obiektów do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz stacji pomp
10	42.21.24.0	Roboty związane z wierceniem studni i ujęć wodnych oraz instalowaniem zbiorników septycznych
11	42.22.21.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową przesyłowych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych
12	42.22.22.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową rozdzielczych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych
13	42.22.23.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową elektrowni
14	42.91.20.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową nabrzeży, portów, tam, śluz i związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych
15	42.99.21.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową obiektów produkcyjnych i górniczych
16	42.99.22.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową stadionów i boisk sportowych
17	42.99.29.0	Roboty ogólnobudowlane związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane
18	43.11.10.0	Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych
19	43.12.11.0	Roboty związane z przygotowaniem terenu pod budowę, z wyłączeniem robót ziemnych
20	43.12.12.0	Roboty ziemne: roboty związane z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi
21	43.13.10.0	Roboty związane z wykonywaniem wykopów i wierceń geologiczno-inżynierskich
22	43.21.10.1	Roboty związane z wykonywaniem instalacji elektrycznych służących bezpieczeństwu
23	43.21.10.2	Roboty związane z wykonywaniem pozostałych instalacji elektrycznych
24	43.22.11.0	Roboty związane z wykonywaniem instalacji wodno-kanalizacyjnych i odwadniających
25	43.22.12.0	Roboty związane z wykonywaniem instalacji cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
26	43.22.20.0	Roboty związane z wykonywaniem instalacji gazowych
27	43.29.11.0	Roboty związane z zakładaniem izolacji
28	43.29.12.0	Roboty związane z zakładaniem ogrodzeń
29	43.29.19.0	Pozostałe roboty instalacyjne, gdzie indziej niesklasyfikowane
30	43.31.10.0	Roboty tynkarskie
31	43.32.10.0	Roboty instalacyjne stolarki budowlanej
32	43.33.10.0	Roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian
33	43.33.21.0	Roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian lastryko, marmurem, granitem lub łupkiem
34	43.33.29.0	Pozostałe roboty związane z wykładaniem podłóg i ścian (włączając tapetowanie), gdzie indziej niesklasyfikowane
35	43.34.10.0	Roboty malarskie
36	43.34.20.0	Roboty szklarskie
37	43.39.11.0	Roboty związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych
38	43.39.19.0	Roboty związane z wykonywaniem pozostałych wykończeniowych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych
39	43.91.11.0	Roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych
40	43.91.19.0	Roboty związane z wykonywaniem pozostałych prac dekarskich
41	43.99.10.0	Roboty związane z zakładaniem izolacji przeciwwilgociowych i wodochronnych
42	43.99.20.0	Roboty związane z montowaniem i demontowaniem rusztowań
43	43.99.30.0	Roboty związane z fundamentowaniem, włączając wbijanie pali
44	43.99.40.0	Roboty betoniarskie
45	43.99.50.0	Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych
46	43.99.60.0	Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji z cegieł i kamienia
47	43.99.70.0	Roboty związane z montażem i wznoszeniem konstrukcji z elementów prefabrykowanych
48	43.99.90.0	Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych

Jak powinna wyglądać faktura dokumentująca sprzedaż OO?

Należy pamiętać, że na takiej fakturze nie wykazuje się VATu.

Faktura powinna zawierać:

– Kod PKWiU z załącznika 14, określający co zostało wykonane

– Opis usługi

– dopisek „Odwrotne obciążenie” lub „Podatek VAT rozlicza nabywca” lub podobne określenie jasno wskazujące, że to nabywca usługi jest odpowiedzialny za rozliczenie podatku VAT.

Brak któregoś z elementów może skutkować odrzuceniem faktury przez nabywcę a tym samym problemy z płatnościami u sprzedawcy.

Skutki finansowe dla firm

Warto zauważyć, że odwrotne obciążenie może mieć negatywny wpływ na płynność finansową firm będących podwykonawcami. Jak wygląda mechanizm? Podwykonawca kupuje towary i materiału do wykonania usługi płacąc VAT 23%. Jest to jego VAT naliczony. Jednocześnie jego VAT należny do Urzędu Skarbowego wynosi zero złotych. Zatem powstaje u podwykonawcy nadpłata w podatku VAT, którą powinien odzyskać z Urzędu. Co więcej, o ile marża takiego podwykonawcy jest niewysoka, może się okazać, że kwota brutto na fakturze sprzedaży jest niższa niż kwota brutto na fakturach za materiały, a jedyny zysk przedsiębiorcy to podatek VAT, zwracany przez Urząd Skarbowy.

Jednak US na zwrot ma 60 dni, a zazwyczaj 180 dni. Tak długi termin, dodatkowo wydłużany kontrolami, może spowodować brak płynności finansowej podwykonawcy.

Niestety, nie ma na to skutecznego lekarstwa a i rząd zdaje się nie dostrzegać problemu.