Od 2016 roku w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych pojawia się nowy ustęp 2c w artykule 9. Zmiana ma szczególne znaczenie dla zleceniobiorców. Niniejszy artykuł wyjaśnia zmiany oraz ich praktyczne zastosowanie.

Fragment ustawy, o którym mowa, brzmi następująco:

Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a.

Rozbierzmy ten fragment na atomy

Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 to zleceniobiorca
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określona w art. 18 ust. 4 pkt 5a to płaca minimalna (od przyszłego roku równa 1850zł)
Spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów to inaczej taki, który zawarł inne umowy zlecenia, posiada etat lub działalność gospodarczą

Po „uczłowieczeniu” tego fragmentu będzie on brzmiał następująco:

Zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od 1850zł, który zawarł inne umowy zlecenia, posiada etat lub działalność gospodarczą, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, lub z innych tytułów osiąga kwotę 1850zł.

Jak jest dziś?

Zleceniobiorca podlega ZUS z umowy zawartej najwcześniej. Jeżeli posiada umowę o pracę – na dowolną kwotę – to każda umowa zlecenia jest oZUSowana dobrowolnie.

Jak będzie od 2016?

Zleceniobiorca będzie podlegał ZUS ze wszystkich umów zlecenia, o ile łączna ich kwota nie przekracza płacy minimalnej (1850zł w 2016 roku). Nie będzie miała znaczenia kolejność ich zawarcia ani tzw. fragmenty etatów. Liczyć się będzie łączna kwota umów. Po przekroczeniu kwoty progowej (1850zł) kolejne umowy zlecenia będą oZUSowane dobrowolnie.

Przykłady

Zleceniobiorca posiada 3 umowy, każda na kwotę 1000zł. Obowiązkowo będzie podlegał ZUS z 2 z nich, bo dają łącznie kwotę 2000zł. Ostatnia z nich będzie podlegać ZUS dobrowolnie.
Zleceniodawca posiada 2 umowy po 1500zł. Obie będą obowiązkowo podlegać ZUS.
Zleceniodawca posiada umowę na 2000zł oraz kilka innych, mniejszych. Obowiązkowo podlega ZUS ta pierwsza, kolejne podlegają dobrowolnie
Zleceniobiorca jest przedsiębiorcą i płaci tzw. „mały ZUS” i jednocześnie posiada umowę zlecenia w dowolnej wysokości. Z obu tytułów ubezpieczeń obowiązkowo podlega składkom ZUS

Odpowiedzialność płatnika

Należy pamiętać, że odpowiedzialność za prawidłowe rozliczenie i opłacenie składek spoczywa na płatniku, a nie na ubezpieczonym. Należy spodziewać się, że płatnicy, nie chcąc popełnić błędów na swoją niekorzyść, będą składali deklaracje zawsze naliczając składki ZUS. Dopiero gdy ZUS stwierdzi, że przekroczono podstawę minimalną i poinformuje o tym płatnika, ten będzie składał korekty deklaracji oraz dokonywał korekty wypłat.

Nowe przepisy spowodują, że pojawi się w systemie bardzo dużo korekt, a obsługa płacowo-kadrowa umów zleceń stanie się droższa.